مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

منطقه­ی کیبرکوه در70 کیلومتری جنوب­غربی شهرستان خواف در استان خراسان رضوی و شمال­شرقی بلوک لوت قرار دارد. واحدهای سنگی منطقه شامل اسلیت، فیلیت، شیست و سنگ آهک دوبار تبلور یافته وابسته به پالئوزوئیک­اند که تحت نفوذ توده­های گرانیت تا دیوریت به شکل دایک و استوک به سن کرتاسه تا ترشیاری قرار گرفته­اند. براساس پذیرفتاری مغناطیسی توده­های نفوذی اکسید و احیا کننده هستند که بیشتر توده­های اکسید شده دارای خاصیت دگرسانی و کانی­سازی هستند. توده­های اکسید کننده بخش شرقی کیبرکوه به سن ائوسن میانی وابسته به محیط­های فرورانش حاشیه­ی قاره بوده و اغلب دارای پتاسیم بالا تا شوشونیتی و شبه­رخشان هستند. منطقه­های دگرسان پروپلیتیک با وسعت بیشتر، سرسیتیک، آرژیلیک و سیلیسی با گسترش کمتر در جنوب گستره مشاهده می­شوند. کانی­سازی­ها در مرز توده­های نفوذی و یا در درز و شکستگی­های توده­ها به صورت رگه و رگچه در جنوب منطقه دیده می­شوند. رگه و رگچه­ها در راستای شمال­غربی- جنوب­شرقی با شیب 70 تا 80 درجه و با ضخامت تا نیم متر گسترش یافته­اند. آن­ها را می­توان به دو دسته تقسیم نمود: 1- رگه­ها و رگچه­های همراه با گالن، اسفالریت و باریت به عنوان کانی­های اولیه که نسل اول کانی­سازی را تشکیل داده­اند 2- رگه و رگچه­های همراه با پیریت، کالکوپیریت و کوارتز به عنوان کانی اولیه و کوولیت، بورنیت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت و اکسیدهای آهن (مگنتیت، هماتیت و لیمونیت) به­عنوان کانی­های ثانوی که از نسل دوم کانی­سازی هستند. کانی­­های پاراژنز و روابط کانی­ها نشان از یک فعالیت گرمابی و نهشت کانی­های یاد شده در حداقل دو مرحله در بخش بالایی توده­های نفوذی سری اکسید کننده منطقه دارند. پی­جویی­های ژئوشیمیایی رسوب­های رودخانه­ای بی­هنجاری عناصر مس (ppm 68)، سرب (ppm 1691)، روی (ppm 320)، باریم (ppm 5003)، و سنگ، بی­هنجاری عناصر مس (3%)، طلا (ppb 2657)، نقره (ppm 160)، سرب (4%)، روی (ppm 2159)، باریم (ppm 1466) بیسموت (ppm 1767) و مولیبدن (ppm 66) در جنوب منطقه میزان نسبتاً بالایی را نشان می­دهد.