دوره 27، شماره 4 - ( 10-1398 )
جلد 27 شماره 4 صفحات 808-795 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karimian Torghabeh A, Etemadi B, Mahmudy Gharaie M H, Jahandari A. Mineralogical and ecological assessment of heavy metals in the surface sediment of Maharlou Lake, Shiraz, Iran. www.ijcm.ir 2019; 27 (4) :795-808
URL: http://ijcm.ir/article-1-1364-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1364-fa.html
کریمیان طرقبه امیر، اعتمادی بیژن، محمودی قرائی محمدحسین، جهانداری اشکان. کانی‌شناسی و ارزیابی بوم‌شناسی فلزات سنگین در رسوبهای سطحی دریاچه مهارلو، شیراز، ایران. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1398; 27 (4) :795-808
1- دانشگاه شیراز
2- دانشگاه فردوسی مشهد
3- دانشگاه شهید باهنر کرمان
2- دانشگاه فردوسی مشهد
3- دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده: (2751 مشاهده)
دریاچه مهارلو به‌عنوان بزرگ‌ترین توده آبی در همسایگی کلان‌شهر شیراز نقش بسیار مهمی را در تعدیل بوم سامانه منطقه ایفا می‌کند. در این پژوهش، کانی شناسی و غنی شدگی فلزات سنگین در رسوبهای سطحی دریاچه مهارلو بررسی شده است. نتایج به دست آمده، ترتیب مقدار غلظت فلزات سنگین را در رسوبهای سطحی منطقه مورد بررسی به‌صورت Sr>Ni>Cr>Zn>Cu>Co>Pb>As>Cd نشان داد. براساس نتایج پراش پرتوی x (XRD) برای رسوبهای سطحی، فازهای کانی‌شناسی اصلی شامل آراگونیت، کلسیت، هالیت و کوارتز و به مقدار کمتر مونت موریلونیت، دولومیت و سپولیت هستند. مقایسه با دستورالعمل‌های کیفیت رسوب کانادا وضعیت به نسبت سمی را برای فلزات سنگین مورد بررسی نشان داد. همچنین بر اساس واحد سمناکی، بالاترین میزان مسمومیت‌زایی برای نیکل و کروم محاسبه شدند. براساس بررسیهای انجام شده، مجموع بیشترین واحد سمناکی و پتانسیل خطر ممکن بوم‌شناسی همه فلزات مورد بررسی مربوط به ورودی دریاچه است که در همسایگی رودخانه خشک قرار دارد. نتایج بررسیهای آماری نشان داد که قرار گرفتن عناصر Ni، Co و Cr با اکسیدهای اصلی کانی ساز Al2O3، SiO2، K2O، Fe2O3 و TiO2 ناشی از سازند رازک بوده در حالی که ارتباط معنادار بین Sr با گوگرد و اکسیدهای کلسیم، منیزیم و سدیم نشان دهنده خاستگاه تبخیری و کربناتی این عنصر است که اغلب مربوط به سازند ساچون در منطقه مورد بررسی است. همچنین عناصر Pb، Cu، Cd، Zn و As در اثر فعالیت های انسانی پیرامون دریاچه در رسوب سطحی آن بارگزاری شدهاند.
واژه‌های کلیدی: دریاچه مهارلو، رسوب سطحی، سازند رازک، سازند ساچون، فلزات سنگین.
فهرست منابع
1. [1] Leorri E., Cearreta A., Irabien, M. J., Yusta I., " Geochemical and microfaunal proxies to assess environmental quality conditions during the recovery process of a heavily polluted estuary: the Bilbao estuary case (N. Spain)", Science of the total environment, 396 (2008) 12-27. [DOI:10.1016/j.scitotenv.2008.02.009]
2. [2] Arnous M.O., Hassan M. A.,"Heavy metals risk assessment in water and bottom sediments of the eastern part of Lake Manzala, Egypt, based on remote sensing and GIS", Arabian Journal of Geosciences, 8(10) (2015) 7899-7918. [DOI:10.1007/s12517-014-1763-6]
3. [3] Li Q., Liu E., Zhang E., Li K., Shen, J., "Spatial distribution, contamination and ecological risk assessment of heavy metals in surface sediments of Erhai Lake, a large eutrophic plateau lake in southwest China", Catena, 145(2016) 193-203. [DOI:10.1016/j.catena.2016.06.003]
4. [4] Özmen H., Külahçı F., Çukurovalı A., Doğru M., "Concentrations of heavy metal and radioactivity in surface water and sediment of Hazar Lake (Elazığ, Turkey)", Chemosphere, 55(3) (2004) 401-408. [DOI:10.1016/j.chemosphere.2003.11.003]
5. [5] Tariq J., Jaffar M., Ashraf M., "Levels of selected heavy metals in commercial fish from five freshwater lakes, Pakistan", Toxicological & Environmental Chemistry, 33(1-2) (1991) 133-140. [DOI:10.1080/02772249109357755]
6. [6] Ke X., Gui S., Huang H., Zhang H., Wang C., Guo W, "Ecological risk assessment and source identification for heavy metals in surface sediment from the Liaohe River protected area, China", Chemosphere, 175 (2017) 473-481. [DOI:10.1016/j.chemosphere.2017.02.029]
7. [7] Liu M., Yang Y., Yun X., Zhang M., Li Q X., Wang, J., "Distribution and ecological assessment of heavy metals in surface sediments of the East Lake, China", Ecotoxicology, 23(1) (2014) 92-101 [DOI:10.1007/s10646-013-1154-x]
8. [8] Cheng S., Grosse W., Karrenbrock F., Thoennessen M., "Efficiency of constructed wetlands in decontamination of water polluted by heavy metals", Ecological engineering, 18(3) (2002) 317-325. [DOI:10.1016/S0925-8574(01)00091-X]
9. [9] Selinus O., Alloway B. J., "Essentials of medical geology", New York, NY, USA:: Springer(2013). [DOI:10.1007/978-94-007-4375-5]
10. [10] Birch G. F., Taylor S. E., Matthai C., "Small-scale spatial and temporal variance in the concentration of heavy metals in aquatic sediments: a review and some new concepts", Environmental Pollution, 113(3) (2001) 357-372. [DOI:10.1016/S0269-7491(00)00182-2]
11. [11] Xiao R., Bai J., Huang L., Zhang H., Cui B., Liu X., "Distribution and pollution, toxicity and risk assessment of heavy metals in sediments from urban and rural rivers of the Pearl River delta in southern China", Ecotoxicology, 22(10) (2013)1564-1575. [DOI:10.1007/s10646-013-1142-1]
12. [12] Vu C. T., Lin C., Shern C. C., Yeh G., Tran H. T., "Contamination, ecological risk and source apportionment of heavy metals in sediments and water of a contaminated river in Taiwan", Ecological indicators, 82 (2017) 32-42. [DOI:10.1016/j.ecolind.2017.06.008]
13. [13] Long E. R., Macdonald D. D., Smith S. L., Calder F. D., "Incidence of adverse biological effects within ranges of chemical concentrations in marine and estuarine sediments", Environmental management, 19(1) (1995) 81-97. [DOI:10.1007/BF02472006]
14. [14] Nemati K., Bakar N. K. A., Abas M. R. B., Sobhanzadeh E., Low K. H., "Comparison of unmodified and modified BCR sequential extraction schemes for the fractionation of heavy metals in shrimp aquaculture sludge from Selangor, Malaysia", Environmental monitoring and assessment, 176(1-4) (2011) 313-320. [DOI:10.1007/s10661-010-1584-3]
15. [15] Varol M., "Assessment of heavy metal contamination in sediments of the Tigris River (Turkey) using pollution indices and multivariate statistical techniques", Journal of Hazardous Materials, 19 (2011) 355-364. [DOI:10.1016/j.jhazmat.2011.08.051]
16. [16] Dinelli E., Cortecci G., Lucchini F., Zantedeschi E., "Sources of major and trace elements in the stream sediments of the Arno river catchment (northern Tuscany, Italy)", Geochemical Journal, 39(6 (2005) 531-545. [DOI:10.2343/geochemj.39.531]
17. [17] Sindern S., Tremöhlen M., Dsikowitzky L., Gronen L., Schwarzbauer J., Siregar, T. H., Irianto, H. E., "Heavy metals in river and coast sediments of the Jakarta Bay region (Indonesia)", Geogenic versus anthropogenic sources", Marine pollution bulletin, 110(2) (2016) 624-633. [DOI:10.1016/j.marpolbul.2016.06.003]
18. [18] El Azhari A., Rhoujjat, A., El Hachimi M. L., Ambrosi J.P., "Pollution and ecological risk assessment of heavy metals in the soil-plant system and the sediment-water column around a former Pb/Zn-mining area in NE Morocco", Ecotoxicology and environmental safety, 144 (2017)464-474. [DOI:10.1016/j.ecoenv.2017.06.051]
19. [19]Alavi M., "Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretations", Tectonophysics, 229(3) (1994) 211-238. [DOI:10.1016/0040-1951(94)90030-2]
20. [20] Faghih A., Samani B., Kusky T., Khabazi S., Roshanak R., "Geomorphologic assessment of relative tectonic activity in the Maharlou Lake Basin, Zagros Mountains of Iran". Geological Journal, 47(1) (2012) 30-40. [DOI:10.1002/gj.1329]
21. [21] NIOC.," Exploration and production affairs-National Iranian Oil Company, Geological Quadrangle map of Iran No.G-11 (Shiraz quadrangle 1:250,000 Quadrangle", National Iranian Oil Company, Tehran (1979).
22. [22] Taylor S. R., McLennan S. M., "The continental crust: its composition and evolution", (1985).
23. [23] Förstner U., Wittmann G. T., "Metal pollution in the aquatic environment", Springer Science & Business Media, (1981). [DOI:10.1007/978-3-642-69385-4]
24. [24] Muller G., "Index of geoaccumulation in sediments of the Rhine River", (1969)
25. [25] MacDonald D. D., Ingersoll C. G., Berger T. A., "Development and evaluation of consensus-based sediment quality guidelines for freshwater ecosystems", Archives of environmental contamination and toxicology, 39(1) (2000)20-31. [DOI:10.1007/s002440010075]
26. [26] Liu S., Zhang Y., Bi S., Zhang X., Li X., Lin M., Hu G., "Heavy metals distribution and environmental quality assessment for sediments off the southern coast of the Shandong Peninsula, China", Marine pollution bulletin, 100(1) (2015)483-488. [DOI:10.1016/j.marpolbul.2015.09.028]
27. [27] de Vallejuelo S. F. O., Arana G., de Diego A., Madariaga J. M., "Risk assessment of trace elements in sediments: the case of the estuary of the Nerbioi-Ibaizabal River (Basque Country)", Journal of Hazardous Materials, 181(1) (2010) 565-573. [DOI:10.1016/j.jhazmat.2010.05.050]
28. [28] Hou D., He J., Lü C., Ren L., Fan Q., Wang J., Xie Z., "Distribution characteristics and potential ecological risk assessment of heavy metals (Cu, Pb, Zn, Cd) in water and sediments from Lake Dalinouer, China", Ecotoxicology and environmental safety, 93(2013) 135-144. [DOI:10.1016/j.ecoenv.2013.03.012]
29. [29] Pedersen F., Bjørnestad E., Andersen H. V., Kjølholt J., Poll, C., "Characterization of sediments from Copenhagen Harbour by use of biotests", Water Science and Technology, 37(6-7) (1998)233-240. [DOI:10.2166/wst.1998.0757]
30. [30] Hakanson L., "An ecological risk index for aquatic pollution control, A sedimentological approach", Water research, 14(8) (1980) 975-1001. [DOI:10.1016/0043-1354(80)90143-8]
31. [31] Harami M. R., Mahboudi A., Reaisi E., Ahmadi, A., "The study of the causes of grain size variations toward downstream and source of fine grain sediments in the Khoshk River drainage basin in Shiraz", In Proceeding of the 21st symposium on geosciences, geological survey of Iran, Tehran, Iran (in Farsi), (2003) 17-19
32. [32] Salati S., Moore F., "Assessment of heavy metal concentration in the Khoshk River water and sediment, Shiraz, Southwest Iran", Environmental monitoring and assessment, 164(1) (2010) 677-689. [DOI:10.1007/s10661-009-0920-y]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
