دوره 26، شماره 3 - ( 7-1397 )
جلد 26 شماره 3 صفحات 732-717 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jafari Sough R, Asiabanha A, Nasrabadi M. Geochemistry of Cretaceous hydromagmatic lava flows in Separdeh district, NE Qazvin, central Alborz. www.ijcm.ir 2018; 26 (3) :717-732
URL: http://ijcm.ir/article-1-1154-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1154-fa.html
جعفری سوق راضیه، آسیابانها عباس، نصرآبادی محسن. زمین‌شیمی روانه گدازه‌های هیدروماگمایی کرتاسه در منطقه سپارده، شمال شرق قزوین، البرز مرکزی. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1397; 26 (3) :717-732
1- دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
چکیده: (3636 مشاهده)
سنگ‌های آتشفشانی قلیایی و چینهسان منطقهی سپارده (شمال شرق قزوین) واقع در پهنه البرز مرکزی به صورت همشیب بر سنگ آهک‌های کرتاسه پیشین سازند تیزکوه قرارگرفته‌اند. این سنگ‌ها ازنظر بافتی بسیار ریزدانه و یکنواخت هستند و ازنظر کانی‌شناسی با داشتن ریزدرشت بلورها و ریزسنگهای پلاژیوکلاز، پیروکسن، الیوین، آپاتیت و کانی‌های کدر در یک زمینهی شیشهای مشخص میشوند. ولی در بین توالی نمونههای برداشت شده، نمونههای با بافت آذرآواری و ویژگی‌های بافتی زیر نیز وجود دارند: بافت لکهای، ریزبالشتکهای مافیک، تخلخل 4-3 برابر، حفرههای تفکیکی، قطعات پوکهای و تراشههای شیشه. در نتیجه، برخلاف سایر نمونهها، برآمده از فوران انفجاری هستند. نمونهها ازنظر شیمیایی، تفریقی و وابسته به سری سدیمی قلیایی هستند. با وجود یکنواختی در ترکیب نمونههای غیرانفجاری، مقدار سیلیس و قلیاییها در نمونههای آذرآواری، بیشتر و در عوض مقدارMgO, Fe2O3t, TiO2 و CaO کمتر از سایر نمونههاست. همچنین ازنظر ترکیب عناصر فرعی، در بیشتر نمونهها، غنی‌شدگی (حدود 100 برابر) عناصر خاکی نادر سبک (LREEs) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (HREEs)، ناهنجاری مثبت عناصر با شدت میدان بالا (HFSEs) Eu, Rb, Th, ، ناهنجاری منفی Ta و K و نبود ناهنجاری منفی Ti و Nb دیده میشود. در ضمن، نمودارهای محیط زمینساختی، موقعیت کافت قارهای و نمودارهای سنگزایی، یک خاستگاه گارنت لرزولیتی غنی‌شده را نشان میدهند. لذا درمجموع میتوان چنین نتیجه گرفت که این ماگماها که از یک گوشته سست کرهای غنی‌شده، سرچشمه گرفتهاند، در یک محیط کششی کافت درون قارهای تشکیل و به‌صورت غیر انفجاری، از طریق شکستگی‌های عمیق بالا آمده و وارد محیط دریایی نه چندان عمیق کرتاسه پسین شدهاند. بااین‌حال، ذوب بخشی سنگکره با نفوذ ماگمای مافیک گوشتهای، گاهی اوقات ماگمای اسیدیتر تولید کرده است که در آمیزش با ماگماهای مافیک جدیدتر، سبک فوران‌ها را به سمت انفجاری سوق داده و تماس با آب دریا نیز، این ویژگی را تشدید کرده است.
واژه‌های کلیدی: فوران زیردریایی، کافت قارهای، کرتاسه، البرز مرکزی، قزوین.
فهرست منابع
1. [1] Golonka J., "Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic" Tectonophysics 381 (2004) 235–273. [DOI:10.1016/j.tecto.2002.06.004]
2. [2] Berra F., Zanchi A., Mattei M., Nawab A., "Late Cretaceous transgression on a Cimmerian high (Neka Valley, Eastern Alborz, Iran): A geodynamic event recorded by glauconitic sands" Sedimentary Geology 199 (3-4) (2007) 189-204. [DOI:10.1016/j.sedgeo.2007.02.001]
3. [3] Ehteshami- Moinabadi m., Yassaghi A., Amini A., "Mesozoic basin inversion in Central Alborz, evidence from the evolution of Taleqan-Gajereh-Lar paleograben" JGeope 2 (2) (2012) 43-63.
4. [4] Shahidi A., Barrier E., Brunet M.F. Saidi A., "Tectonic Evolution of the Alborz in Mesozoic and Cenozoic", (in Farsi). Geosciences 81 (2011) 201-216.
5. [5] Shahidi A., Barrier E., Brunet M. F., "Tectonic Evolution and late Triassic-Middle Eocene extension in central Alborz, Iran" Scientific Quarterly Journal (GSI), Vol 17 (2008b) 4-25.
6. [6] Cartier E.G., "Die Geologie des unteren Chalus Tales, Zentral-Alborz/Iran" Diss. Zurich (1971) 134 pp.
7. [7] Wensink H., Varekamp J.C., "Paleomagnetism of basalts from Alborz: Iran part of Asia in the Cretaceous" Tectonophysics 68 (1980) 113-129. [DOI:10.1016/0040-1951(80)90010-4]
8. [8] Salavati M., Kananian A., Noghreyan M., "Geochemical characteristics of mafic and ultramafic plutonic rocks in southern Caspian Sea Ophiolite (Eastern Guilan) " Arabian Journal of Geoscience 6 (2013) 4851–4858. [DOI:10.1007/s12517-012-0688-1]
9. [9] Haghnazar Sh., Malakotian S., "Petrography and Geochemistry of the Javaherdasht basalts (east of Guilan Province): The investigation of the role of crystal fractionation and crustal contamination in the magmatic evolution", (in Farsi). Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy 17 (2009) 253-266.
10. [10] Haghnazar Sh., "Petrology, Geochemistry and Tectonic setting of Javaherdasht Cretaceous gabbro in the north part of Alborz Mountains, East of Guilan, North of Iran: A part of ophiolite sequence or intra-continental rift?", (in Farsi). Iranian Journal of Petrology 10 (2012) 79-94.
11. [11] Haghnazar Sh., Malakotian S., Allahyari Kh. "Tectono-magmatic setting of Cretaceous pillow basalts in the north part of the Alborz mountain in east of Guilan province (north of Iran): a part of ophiolite sequence or intra-continental rift?", (in Farsi). Geosciences 24 (2015) 171-182.
12. [12] Annells R.N., Arthurton R.S., Bazley R.A.B., Davies R.G., Hamedi M.A.R., Rahimzadeh f., "Geological Quadrangle Map of the Qazvin And Rasht (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1975).
13. [13] Eftekharnezhad J., Ghorashi M., Mehrparto, "Geological Quadrangle Map of the Tabriz-Poldasht (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1991).
14. [14] Ghorashi M., Arshadi S., "Geological Quadrangle Map of the Khoy (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1978).
15. [15] Eftekharnezhad J., "Geological Quadrangle Map of the Mahabad (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1973).
16. [16] Shahrabi M., "Geological Quadrangle Map of Urumiyeh scale (1:250,000)" Geological Survey of Iran, Tehran (1985).
17. [17] Stocklin J., Eftekharnezhad J., "Geological Quadrangle Map of Zanjan scale (1:250,000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1969).
18. [18] Alavi M., Amidi M., "Geological Quadrangle Map of the Takab (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1976).
19. [19] Vahdati-Daneshmand F., Saidi A., "Geological Quadrangle Map of Sari scale (1:250,000)" Geological Survey of Iran, Tehran (1991).
20. [20] Asadian O., Oskoi, A.A. "Geological Quadrangle Map of the Moghan (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1994).
21. [21] Amidi M., "Geological Quadrangle Map of the Mianeh (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1978).
22. [22] Davies R., "Geological Quadrangle of the Bandar-E-Pahlavi (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1977).
23. [23] Rahimzadeh F., Babakhani A.R., "Geological Quadrangle Map of the Ardabil (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1987).
24. [24] Vahdati-Daneshmand F., "Geological Quadrangle Map of Amol scale (1:250,000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1991).
25. [25] Amidi M., Lescuyer J.L., Riou, R., "Geological Quadrangle Map of the Ahar (1:250 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (1978).
26. [26] Shahidi A., "Evolution Tectonique du Nord de l'Iran (Alborz et Kopet-Dagh) depuis le Mésozoïque" Ph.D. thesis, Géosciences et Ressources Naturelles-Paris, Univ. Pierre et Marie Curie (2008a) 500p.
27. [27] Baharfiruzi K.h., Shafeii A.R., Azhdari A., Karimi H.R., contribution of Pirouzi M., "Geological Map of the Javaherdeh(1:100 000) " Geological Survey of Iran, Tehran (2002-2003).
28. [28] Kendrick J.L., Jamieson R.A., "The fate of olivine in the lower crust: Pseudomorphs after olivine in coronitic metagabbro from the Grenville Orogen, Ontario" Lithos 260 (2016) 356-370. [DOI:10.1016/j.lithos.2016.06.002]
29. [29] Shelley D., "Igneous and metamorphic rocks under the microscope: Classification, textures, microstructures and mineral preferred orientations", London: Chapman and Hall (1992) 445pp.
30. [30] Vernon R.H., "A Practical Guide to Rock Microstructure" Cambridge University Press, (2004). [DOI:10.1017/CBO9780511807206]
31. [31] Smith R. E., "Segregation vesicles in basaltic lava" American Journal of Science 265 (1967) 696–713. [DOI:10.2475/ajs.265.8.696]
32. [32] Anderson A. T., Swihart G. H., Artioli G., Geiger, C. A., "Segregation vesicles, gas filter-pressing, and igneous differentiation" Journal of Geology 92 (1984) 55–72. [DOI:10.1086/628834]
33. [33] Sanders I. S., "Gas filter-pressing origin for segregation vesicles in dykes" Geological Magazine 123 (1986) 67–72. [DOI:10.1017/S0016756800026546]
34. [34] Caroff M., Maury R. C., Cotten J., Cl’ement J.-P., "Segregation structures and vapor-differentiated basaltic flows" Bulletin of Volcanology 62 (2000) 87-171. [DOI:10.1007/s004450000077]
35. [35] Le Maitre R. W., Streckeisen A., Zanetti B., Le Bas M.J., Bonin B., Bateman P, Bellieni G, Dudek A., Efremova S., Keller J., Lameyre J., Sabine P.A., Schmid R., Sørensen H., Wooley A.R., "Igneous rocks, a classification and glossary of terms. (Recommendations of the international :::union::: of geological sciences subcommission on the systematics of igneous rocks) " Cambridge University Press, Cambridge, UK., (2002). [DOI:10.1017/CBO9780511535581]
36. [36] Irvine T.N., Baragar W.K.A., "A guide to the chemical classification of the common volcanic rocks" Canadian Journal of Earth Science 8 (1971) 523-548. [DOI:10.1139/e71-055]
37. [37] Sun S. S., McDonough W. F., "Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes" In: Saunders A D, NorryM(eds) Magmatism in Ocean Basins. Geological Society of London Special Publication 42 (1989) 313-345.
38. [38] Pearce J. A., "Role of the sub-continental lithosphere in magma genesis at active continental margins" In: Hawkesworth, C.J., and Norry, M.J., (eds), Continental basalts and mantle xenoliths. Shiva, Nantwich (1983) 230-249.
39. [39] Alici P., Temel A., Gourgaud A., Kieffer G., Gundogdu, M. N., "Petrology and geochemistry of potassic rocks in the Gölcük area (Isparta, SW Turkey): genesis of enriched alkaline magmas" Journal of Volcanology and Geothermal Research 85 (1998) 423–446. [DOI:10.1016/S0377-0273(98)00065-1]
40. [40] Krauskopf K. B., Bird D. K., "Introduction to geochemistry" Mcgraw-hill, Inc (1995) 647p.
41. [41] Hirschman M. M., Ghiorso M. S., Stolper E. M., "Calculation of peridotite partial melting from thermodynamic models of minerals and melts" Journal of Petrology 39 (1998) 1091-1115. [DOI:10.1093/petroj/39.6.1091]
42. [42] Winter J. D., "An Introduction to Igneous and Metamorphic Petrology" Prentice Hall (2001).
43. [43] Juteau T., Maury R., "La crout Océanique, Pétrologie et Dynamique Endogene. Société Géologique de France Vuibert, Paris" Cedex 13 (2009) 470 pp.
44. [44] Wang Y., Zhang C., Xia S., "Th/Hf-Ta/Hf identification of tectonic setting of basalts" Acta Petrologica Sinica 17 (2001) 413-421.
45. [45] Saccani E., "A new method of discriminating different types of post-Archean ophiolitic basalts and their tectonic significance using Th-Nb and Ce-Dy-Yb systematics" Geoscience Frontiers 6 (2015) 481-501. [DOI:10.1016/j.gsf.2014.03.006]
46. [46] Pearce J.A., "Trace element characteristics of lavas from destructive plate boundaries" In: Thorpe, R.S. (Ed.), Andesites. Wiley, Chichester (1982) 525–548.
47. [47] Cabanis B., Lecolle M., "Le diagramme La/10–Y/15–Nb/8: un outil pour la discrimination des séries volcaniques et la mise en évidence des processus de mélange et/ou de contamination crustale" Comptes Rendus de l'Académie des Sciences, Paris, II 309 (1989) 2023–2029.
48. [48] Batiza R., White J.D.L., "Submarine Lavas and Hyaloclastite" In Sigurdsson H. (eds): Encyclopedia of volcanoes. Academic Press (2000) 361-381.
49. [49] Head J.W., Wilson L., "Deep submarine pyroclastic eruptions: theory and predicted landforms and deposits" Journal of Volcanology and Geothermal Research 121(2003) 155-193. [DOI:10.1016/S0377-0273(02)00425-0]
50. [50] Kokelaar P., "Magma-water interactions in subaqueous and emergent basaltic volcanism" Bull Volcanol 48 (1986) 275-289. [DOI:10.1007/BF01081756]
51. [51] Davis A., Clague D.A., "Volcaniclastic deposits from the North Arch volcanic field, Hawaii: explosive fragmentation of alkalic lava at abyssal depths" Bull Volcanol 68 (2006) 294–307. [DOI:10.1007/s00445-005-0008-7]
52. [52] Fouquet Y., Eissen J.P., Ondréas H., Barriga F., Batiza R., Danyushevsky L., "Extensive volcaniclastic deposits at the Mid-Atlantic Ridge axis: results of dee p-water basaltic explosive volcanic activity? " Terra Nova 10 (1998) 280-286. [DOI:10.1046/j.1365-3121.1998.00204.x]
53. [53] McDonough W.F., Sun S. S., "The composition of the earth" Chemical Geology 120 (1995) 223– 253. [DOI:10.1016/0009-2541(94)00140-4]
54. [54] Parker D.F., Hodges F.N., Perry A., Mitchener M.E., Barnes M.A., Ren M., "Geochemistry and petrology of late Eocene Cascade Head and Yachats Basalt and alkalic intrusions of the central Oregon Coast Range, U.S.A. " Journal of Volcanology and Geothermal Research 198 (2010) 311–324. [DOI:10.1016/j.jvolgeores.2010.09.016]
55. [55] Aldanmaz E., Koprubasi N., Gurer O. F., Kaymakci N., Gournaud A., "geochemical constraints on the Cenozoic, OIB-type alkaline volcanic rocks of NW Turkey, implications for mantle sources and melting processes" Lithos, 86 (2006) 50–76. [DOI:10.1016/j.lithos.2005.04.003]
56. [56] Alici P., Temel A., Gourgaud A., "Pb- Nd-Sr isotope and trace element geochemistry of Quaternary extension-related alkaline volcanism: a case study of Kula region (western Anatolia, Turkey) " Journal of Volcanology and Geothermal Research 115 (2002) 487-510. [DOI:10.1016/S0377-0273(01)00328-6]
57. [57] Fitton J. G., Upton B. G. J., "Alkaline Igneous Rocks. Geological Society Spec" Publ. No 3, Blackwell (1987) 568 p.
58. [58] Menzies M. A., Hawkesworth C. J., "Mantle Metasomatism" Geology Series, Academic Press, London (1987) 472 p.
59. [59] Bradshaw T. K., Smith E. I., "polygenetic Quaternary volcanism at Crater Flat, Nevada" Journal of volcanology and Geothermal Research 63 (1994) 165-182. [DOI:10.1016/0377-0273(94)90072-8]
60. [60] Smith E. I., Sanchez A., Walker J. D., "Shemshak Group (Alborz Range, Northern Iran) based on organic petrography, geochemistry and basin modelling: implications for source rock evaluation and petroleum exploration" Geological Magazine, Cambridge University Press (CUP) 149 (1999) 19-38.
61. [61] Eichelberger J., "Vesiculation of mafic magma during replenishment of silicic magma reservoirs" Nature 288 (1980) 446–450. [DOI:10.1038/288446a0]
62. [62] Sparks R.S.J., Sigurdsson H., Wilson L., "Magma mixing: a mechanism for triggering acid explosive eruptions" Nature 267 (1977) 315–318. [DOI:10.1038/267315a0]
63. [63] Woods A.W., Cowan A., "Magma mixing triggered during volcanic eruptions" Earth and Planetary Science Letters 288 (2009) 132–137. [DOI:10.1016/j.epsl.2009.09.015]
64. [64] Frisch W., Meschede M., Blakey R., "Plate tectonics: continental drift and mountain building". Springer-Verlag Berlin, Heidelberg 212p.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
